Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w tym:
Projektowanie i budowa: Zapewnienie, aby projekty nowych lub przebudowywanych obiektów uwzględniały wymagania BHP.
Zgodność z przepisami: Dbanie o to, by obiekty i pomieszczenia były zbudowane i utrzymywane zgodnie z Prawem budowlanym.
Odpowiednie warunki: Zapewnienie pomieszczeń pracy dostosowanych do rodzaju pracy i liczby pracowników.
Utrzymanie stanu technicznego: Utrzymywanie obiektów, pomieszczeń i terenów w stanie gwarantującym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Nadzór nad kontrolami: Dopilnowanie, aby właściciel lub zarządca obiektu przeprowadzał regularne kontrole techniczne.
Kontrole obiektu budowlanego
Kontrole obiektu budowlanego odbywają się:
okresowo, co najmniej raz w roku – sprawdzają stan techniczny:
elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu
instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska
instalacji gazowych i przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych)
okresowo, co najmniej raz na 5 lat – polegają na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia, badaniu instalacji elektrycznej i piorunochronnej dotyczącej sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
Kontrole przeprowadzają osoby z uprawnieniami budowlanymi odpowiedniej specjalności.
Kontrole te muszą być przeprowadzane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane.
Definicje pomieszczeń pracy
Kluczowe definicje określające status pomieszczeń, w których przebywają pracownicy:
Pomieszczenie pracy: Dowolne pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, gdzie wykonywana jest praca.
Pomieszczenie stałej pracy: Czas przebywania pracownika przekracza 4 godziny na dobę.
Pomieszczenie czasowej pracy: Czas przebywania pracownika wynosi od 2 do 4 godzin na dobę.
Ważne: Niektóre pomieszczenia (np. z procesami technologicznymi wymagającymi ŚOI, hodowle, praca dorywcza poniżej 2 godzin) nie są traktowane jako przeznaczone na stały pobyt pracowników, co wiąże się z innymi wymogami BHP.
Polskie przepisy BHP (głównie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy) precyzyjnie określają wymogi dotyczące pomieszczeń pracy i ich wyposażenia, aby zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki.
Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy
Wymiary pomieszczeń zależą od liczby pracowników oraz charakteru wykonywanej pracy:
Kubatura (wolna objętość): Na każdego pracownika jednocześnie zatrudnionego w pomieszczeniu stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia.
Powierzchnia (wolna przestrzeń podłogi): Na każdego pracownika powinno przypadać co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi, niezajętej przez urządzenia, sprzęty, meble itp..
Wysokość: Minimalna wysokość pomieszczeń stałej pracy (w świetle) wynosi:
3 m – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia.
3,3 m – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
W przypadku pomieszczeń czasowej pracy (praca od 2 do 4 godzin dziennie) minimalna wysokość jest niższa i wynosi odpowiednio 2,2 m i 2,5 m.
Oświetlenie
W pomieszczeniach pracy kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia:
Oświetlenie naturalne (dzienne): W pomieszczeniach stałej pracy należy obligatoryjnie zapewnić oświetlenie dzienne.
Ograniczenia oświetlenia dziennego: Praca wyłącznie przy oświetleniu sztucznym jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy technologia produkcji tego wymaga, a pracodawca uzyskał na to zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
Oświetlenie sztuczne: Natężenie oświetlenia sztucznego powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i spełniać polskie normy (np. dla prac biurowych, montażowych itp. normy określają minimalną wartość w luksach, np. 750 lx dla precyzyjnych prac montażowych).
Ogrzewanie i wentylacja
Pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie warunki termiczne i wymianę powietrza:
Ogrzewanie (temperatura): W pomieszczeniach pracy należy zapewnić odpowiednią temperaturę, która nie może być niższa niż 14°C (lub 18°C w pomieszczeniach biurowych oraz tam, gdzie wykonywana jest lekka praca fizyczna), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają.
Wentylacja: Powinna zapewniać wymianę powietrza wynikającą z potrzeb użytkowych, bilansu ciepła, wilgotności oraz zanieczyszczeń.
Może być realizowana w sposób naturalny (przez okna, kanały wentylacyjne) lub mechaniczny (wentylacja mechaniczna, klimatyzacja).
Strumień powietrza z wentylacji nawiewnej nie może być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy, aby uniknąć przeciągów.
Minimalny strumień powietrza wentylacyjnego to zazwyczaj 20 m³ na godzinę na każdą osobę, w zależności od specyfiki pomieszczenia.
Zabezpieczenie przed wilgocią: Pomieszczenia muszą być zabezpieczone przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi oraz innymi uciążliwościami