Instrukcje BHP to szczegółowe wytyczne i zasady, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom. Pracodawca ma prawny obowiązek udostępnić te instrukcje, aby pracownicy mogli bezpiecznie i prawidłowo wykonywać swoje obowiązki.
Rodzaje instrukcji BHP
Ogólne instrukcje BHP: Dotyczą ogólnych zasad bezpieczeństwa obowiązujących w całym zakładzie pracy, np. w sprawach ewakuacji, transportu wewnętrznego lub postępowania w razie pożaru.
Instrukcje stanowiskowe BHP: Odnoszą się do konkretnych stanowisk pracy lub maszyn i urządzeń. Opisują, jak bezpiecznie wykonywać pracę i obsługiwać sprzęt.
Instrukcje na wypadek awarii: Zawierają procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia, np. w przypadku pożaru, wypadku lub innych niebezpiecznych zdarzeń.
Instrukcje dotyczące transportu wewnątrzzakładowego: Opisują zasady bezpiecznego przewożenia towarów w obrębie firmy.
Co powinna zawierać instrukcja BHP?
Instrukcje BHP powinny być zrozumiałe dla pracowników i zawierać kluczowe informacje, takie jak:
Czynności przed rozpoczęciem pracy: Jak przygotować stanowisko i sprzęt do pracy.
Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy: Szczegółowe instrukcje, jak prawidłowo i bezpiecznie realizować zadania.
Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych: Procedury na wypadek niebezpiecznych zdarzeń.
Czynności po zakończeniu pracy: Jak uporządkować i zabezpieczyć stanowisko pracy.
Grafiki i schematy: W przypadku maszyn, instrukcje mogą zawierać rysunki i dokumentację techniczną w celu lepszego zobrazowania procedur.
Obowiązki i odpowiedzialność
Pracodawca: Jest odpowiedzialny za stworzenie, udostępnienie i aktualizowanie instrukcji BHP. W praktyce często zleca to specjalistom ds. BHP.
Pracownik: Ma obowiązek zapoznać się z instrukcjami i ich przestrzegać.
Typ instrukcji BHP, które powinny znajdować się w zakładzie pracy, zależy od specyfiki działalności firmy, rodzaju wykonywanych prac oraz występujących zagrożeń
Podstawowe kategorie instrukcji to:
instrukcje ogólne,
instrukcje stanowiskowe,
instrukcje dotyczące maszyn, urządzeń i procesów technologicznych,
instrukcje dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych,
instrukcje dotyczące postępowania w sytuacjach awaryjnych.
Instrukcje ogólne
Są to instrukcje, które dotyczą całego zakładu pracy i wszystkich pracowników, niezależnie od zajmowanego stanowiska. Przykładowo:
instrukcja ogólna BHP,
instrukcja bezpieczeństwa pożarowego,
instrukcja dotycząca udzielania pierwszej pomocy,
instrukcja postępowania w razie wypadku,
instrukcja dotycząca porządku i czystości w zakładzie pracy,
instrukcja dotycząca transportu wewnątrzzakładowego.
Instrukcje stanowiskowe
Instrukcje te są specyficzne dla danego stanowiska pracy. Powinny być opracowane dla każdego stanowiska, na którym występują określone zagrożenia lub wymagania dotyczące bezpiecznej obsługi. Przykładowe instrukcje stanowiskowe to:
instrukcja stanowiskowa dla pracowników biurowych,
instrukcja stanowiskowa dla magazyniera,
instrukcja stanowiskowa dla operatora wózka widłowego,
instrukcja stanowiskowa dla pracownika budowlanego.
Instrukcje dotyczące maszyn, urządzeń i procesów technologicznych
Obejmują instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, które są używane w zakładzie pracy. Przykładowo:
instrukcja obsługi wózka widłowego,
instrukcja obsługi suwnicy,
instrukcja obsługi obrabiarki,
instrukcja obsługi urządzeń spawalniczych,
instrukcja obsługi urządzeń elektrycznych.
Instrukcje dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych
Dotyczą prac, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem wypadku lub zagrożenia dla zdrowia. Przykładowo:
instrukcja dotycząca pracy na wysokości,
instrukcja dotycząca prac z materiałami niebezpiecznymi,
instrukcja dotycząca prac z substancjami chemicznymi.
Instrukcje dotyczące postępowania w sytuacjach awaryjnych
Określają procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia, takich jak:
instrukcja ewakuacji,
instrukcja postępowania w razie pożaru,
instrukcja postępowania w razie awarii.
Gdzie umieścić instrukcje?
Instrukcje BHP powinny być umieszczone w widocznych i łatwo dostępnych miejscach, np. w pobliżu maszyn, urządzeń, sprzętu gaśniczego czy apteczek.